Cieszynianka wiosenna
Cieszynianka (łac. Hacquetia epipactis) to nowy gatunek w moim ogródku. Otrzymałam od znajomej Kasi:).
Charakterystyczna roślinka zawsze wzbudzała moje zaciekawienie. Bo któż to widział kwiatek o płatkach zielonych jak wiosenna trawa!:). Kiedyś sądziłam, że nie występuje nigdzie poza Cieszynem, ponieważ związana jest z nim legenda, przekazana przez pisarza Gustawa Morcinka:
Podczas wojny trzydziestoletniej(1618-1648) zamek cieszyński oblegali austriaccy żołnierze. W zamku siedzieli Szwedzi i stąd wyrosło przekonanie, że roślina pochodzi ze Szwecji. Szwedzki żołnierz konał w chałupie pod Cieszynem, zakochała się w nim córka gospodarza. Kiedy umarł, zdjęła z jego piersi woreczek z szwedzką ziemią i wysypała na grób nieboszczyka. Na wiosnę wyrosły na grobie żółto-zielone kwiatuszki bez nazwy. Nazwano je cieszyniankami.
Legenda jest mi także dobrze znana. Już nie pamiętam, gdzie ją usłyszałam lub o niej przeczytałam. W każdym razie, zapadła mi głęboko w pamięć.
Cieszynianka wiosenna jest okazem rzadkim. Kwiatostany pojawiają się na 20-centymetrowej, bezlistnej łodydze. "Fałszywy" kwiat, tzw. okwiat tworzy 5-7 przekształconych liści. Same kwiaty wypełniają jego wnętrze, są żółte i bardzo drobne. Oprócz rezerwatów przyrody jest bardzo często spotykana w przydomowych ogródkach.
Rośnie nie tylko w okolicach Cieszyna. Można ją spotkać w Alpach, w Austrii, Słowenii, Chorwacji i Bośni. Pojawia się też na Morawach i częściowo w Słowacji. W Polsce najliczniej występuje właśnie na Śląsku Cieszyńskim, także w okolicach Krakowa, na Czantorii, w okolicach Żywca, na Wyżynie Lubelskiej. Nie występuje w ogóle w Szwecji. Tym bardziej zaciekawia powyższa legenda.
Łacińska nazwa Hacquetia epipactis powstała od nazwiska francuskiego lekarza i przyrodnika, Baltazara Hacqueta, który opisał roślinę po raz pierwszy. W XVIII wieku prowadził badania w Karpatach. Łacińską nazwę wprowadził botanik Necker, a polską prof. Kazimierz Simm, związany z Cieszynem.
"Srebrna Cieszynianka" i "Złota Cieszynianka" to nagrody, którymi Związek Komunalny Ziemi Cieszyńskiej honoruje osoby w szczególny sposób zasłużone dla gmin i lokalnej społeczności. Nagroda jest przyznawana od 1997 r. (od 2001 r.- "Honorowa Złota Cieszynianka"), ma postać statuetki projektu cieszyńskiego plastyka, Henryka Jasińskiego, przedstawiającej omawianą roślinę. W 2010 r. "Złotą Cieszyniankę" otrzymał Adam Małysz, "Srebrną"- Jerzy Pilch.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz